De vier stadia tot een burn-out
Vaak duurt het wel twee jaar voordat de burn-out van het ene op het andere moment toeslaat. In die twee jaar doorloop je grofweg vier stadia:
- Enthousiasme: je bent zeer gemotiveerd in je werk en gebruikt daardoor te veel energie. Stagnatie: je begint in te zien dat je verwachtingen niet reëel zijn en keert terug van je verwachtingen.
- Frustratie: er komt een gevoel van onmacht, ontgoocheling en verlies van controle. Het oorspronkelijke enthousiasme heeft plaatsgemaakt voor chronische vermoeidheid en prikkelbaarheid.
- Apathie: de motivatie en het zelfvertrouwen zijn weg. Daarvoor in de plaats komen verveling en emotionele afstandelijkheid.
- Wanhoop: het vertrouwen in de toekomst is verdwenen. Het risico van een sociaal isolement ligt op de loer. Daarna is het een kleine stap naar een depressie.
De symptomen van een burn-out
Tijdens de vijf stadia zijn er een flink aantal symptomen die afzonderlijk niet zo bijzonder zijn, maar gecombineerd kunnen leiden tot een burn-out:
- Verveling in het werk.
- Te veel werk.
- Te weinig werk.
- Stress
- Tijdbewustzijn (je door de dag slepen met je blik op het horloge).
- Concentratiestoornissen.
- Lage eigenwaarde.
- Teruggetrokkenheid.
- De (werk)dag niet aankunnen.
Het is absoluut niet terecht om mensen met een burnout te omschrijven als ‘watjes’.
Integendeel juist. Een burn-out wijst vaak op ambitie en doorzettingsvermogen. Iemand met professionele uitputting stelt vaak te lang, te hoge eisen aan zichzelf. Daardoor stapelen de lichamelijke klachten zich langzaam op.
Hoe herkent u uitputting
Als een burn-out eenmaal heeft toegeslagen, hebben mensen vaak last van emotionele en lichamelijke uitputting. Daardoor hebben ze nog nauwelijks energie om hun werk tot een goed einde te brengen, laat staan buiten werktijd nog iets te doen.
Dit kan leiden tot depressie, hulpeloosheid, huilbuien, angstaanvallen en geïrriteerdheid. Lichamelijke klachten zijn onder meer extreme vermoeidheid, maagklachten en hoofdpijn, evenals prikkelbaarheid, slechte concentratie, somberheid piekeren en zich opgejaagd voelen, ook komen angstklachten voor.
Er zijn gevoelens van afnemende competentie: het gevoel dat er niet meer kan worden voldaan aan professionele verwachtingen. Dat leidt tot een vicieuze cirkel van verminderde zelfwaardering, onzekerheid, pessimisme en afnemende prestaties.
Ondanks dat een burn-out een ziekte is die helemaal aan het werk is gerelateerd, is het niet te verhelpen door het even wat kalmer aan te doen. Het is juist belangrijk om bezig te blijven, maar dan wel met de dingen die je graag doet.
Tips die je daarbij helpen zijn:
Eén ding tegelijk doen in plaats van half werk af te leveren door met verschillende dingen bezig te zijn.
- Perfectionisme vermijden.
- Jezelf afvragen wat belangrijk is in jouw leven.
- Nee zeggen.
- Naar jezelf luisteren: neem hoofdpijn, prikkelbaarheid en afzonderen niet te licht op.
- Voldoende bewegen, zo mogelijk ook in de buitenlucht
- Jezelf zijn.
- Lachen. Probeer dingen te relativeren en in een breder perspectief te zien.
Om hulp vragen bij een burn-out
